زندگینامه شیخ اکبر   جناب محی الدین ابن عربی  

شرف‌الدین خراسانی در   دانشنامه بزرگ اسلامی زندگی ابن عربی را چنین شرح می‌دهد:" در این زمان فرمانروای   مرسیه ابوعبدالله محمد بن سعد بن مَردَنیش بوده است که از 542ق‌/1147م تا  567ق‌/1172م بر مرسیه، بلنسیه و شاطبه حکومت داشته است، ابن عربی نیز خود به تولد خویش در زمان محمد بن مردنیش اشاره می‌کند (الفتوحات، 4/207، محاضرة الابرار، 1/87).

ابن عربی از دودمان عربی کهنی بوده و سلسله نسب وی به حاتم طایی می‌رسیده است، چنانکه خود «الطائی الحاتمی‌» را به دنبال نام خویش می‌آورد (الفتوحات، 4/553). پدرش از مردان برجسته و سرشناس مرسیه به شمار می‌آمده و احتمالاً یکی از نزدیکان ابن مردنیش بوده است‌. فیلسوف مشهور ابن رشد (د 595ق‌/1198م‌) از دوستان نزدیک پدر ابن عربی بوده است و بنابر گزارش خود ابن عربی، ابن رشد از پدر او درخواست دیدار با ابن عربی را کرده بوده است‌.

بخشی از زندگی ابن عربی در اندلس، همزمان با فرمانروایی 3 تن از «موحدون‌» بوده است‌: ابویعقوب یوسف (حک 558 -580ق‌/1163- 1184م‌)، ابویوسف یعقوب المنصور (حک 580 - 595ق‌/1184- 1199م‌) و محمدالناصر (حک 595 -610ق‌/1198-1213م‌). با وجود شکوفایی فرهنگی در آن دوران، اوضاع سیاسی اندلس آمیخته با بحرانها و درگیریهای مداوم میان مسلمانان و فرمانروایان مسیحی شمال اسپانیا بود و در پی این بحرانهای سیاسی، بخشهای مهمی از سرزمین اندلس به دست مسیحیان افتاد. در زمان محمد الناصر نبرد مشهور عقاب در 609ق‌/1212م میان مسلمانان و سپاهیان مسیحی به فرماندهی آلفونس هشتم پادشاه کاستیل، درگرفت که به شکست سخت مسلمانان انجامید و هزاران تن از مسلمانان در آن کشته شدند (مراکشی، 321-323). در پی این شکست، زوال فرمانروایی موحدون در اسپانیا آغاز شد. از آن پس سرزمین اندلس اسلامی اندک‌اندک به چنگ فاتحان مسیحی می‌افتاد. نزدیک به نیمه? سده? 13م، آنچه اروپاییان آن را «تسخیر دوباره?2» اسپانیا می‌نامند، عملاً انجام گرفته بود. شهر قرطبه در 634ق‌/1236م و اشبیلیه در 646ق‌/1248م برای همیشه از دست مسلمانان بیرون رفت‌.

خانواده? ابن عربی تا 568ق‌/1172م در مرسیه به سر می‌برد. در این میان حکومت ابن مردنیش به وسیله? موحدون برانداخته شد. خانواده? ابن عربی در همان سال از مرسیه به اشبیلیه منتقل شد. پدر ابن عربی از الطاف فرمانروای جدید اندلس، ابویعقوب یوسف برخوردار گردید. وی از نزدیکان والی اشبیلیه بوده و گویا به یک منصب دولتی نیز گمارده شده بود. در اشبیلیه، ابن عربی نزد استادان نامدار به آموختن قرائات هفتگانه، ادبیات، حدیث و دیگر دانشهای زمان خود پرداخت و تنی چند از استادان به وی اجازه? تدریس آثار خود را دادند.

ابن عربی در اجازه‌ای که در 632ق‌/1234م به الملک المظفر، ملقب به الملک الاشرف (576 - 635ق‌/1180-1227م‌) به خط خود نوشته است، نام تنی چند از استادان خود در قرائت قرآن، فقه، حدیث و نیز عنوانهای 290 نوشته? خود را آورده است‌. از مردان نامداری که ابن عربی از ایشان اجازه? عامه گرفته بود، یکی محدث و تاریخ نگار مشهور ابن عساکر (د 571ق‌/1176م‌) صاحب تاریخ دمشق است و دیگری ابن بشکوال (د 578ق‌/1182م‌). وی همچنین از ابوالقاسم ذاکر بن کامل بن غالب خفّاف و ابوحفص عمر بن عبدالمجید قرشی میّانشی و نویسنده? نامدار ابوالفرج عبدالرحمان ابن جوزی (د 597ق‌/1200م‌) اجازه? عامه گرفته بود. ابوالفرج ابن جوزی اجازه? روایت همه? نوشته‌هایش، به ویژه کتاب صفوة الصفوة یا صفة الصفوة و مثیر العرام الساکن الی اشرف الاماکن را به وی داده بود؛ ابن عربی از چند تن دیگر نام می‌برد که نزد ایشان درس خوانده بوده است، مانند ابوبکر محمد بن عُبَید سَکسَکی، فقیه و محدث، عبدالودود بن سمحون (یا سمجون‌)، ابوزید سهیلی و عمران بن موسی بن عمران میرتُلی (نک: ابن عربی، «صورة اجازة»، 112-121؛ نیبرگ، .(21-27 شایان ذکر است که با توجه به استادان ابن عربی و دانشهایی که آموخته بود، دیگر جای شگفتی نیست که وی از آغاز جوانیش سرشناس شده باشد. گفته می‌شود که وی چندی منشی فرمانروایان اشبیلیه بوده است‌.درباره? گستردگی دامنه? معلومات وی گفته شده است که «وی در هر فنی از اهل آن فن آگاه‌تر است‌» (ابن عماد، 5/190) و انبوه نوشته‌های وی بر این حقیقت گواه است‌.